Monumentaal blokkenspel in Tbilisi

Het hoofdkantoor van de Bank van Georgië is een monument eerste klas. Het staat in alle hitlijsten van modernistische Sovjet-architectuur. En terecht. De vorm – driedimensionaal Tetris – is zo uniek, zo karakteristiek. Wie zei dat brutalistische architectuur niet funky kan zijn?

Het gebouw stamt uit 1974, maar is door de huidige eigenaar, de Bank van Georgië, zo mooi gerestaureerd en aangepast – de glazen kubus bij de entree aan de rivierzijde is nieuw – dat het vorig jaar gebouwd had kunnen zijn. Dat zie je toch niet vaak in het Oostblok en de voormalige Sovjet Unie. De meeste monumentale gebouwen staan op de lijst van SOS Brutalism, het gebouwenequivalent van Dieren in nood.

Oooh en aaah

Er zijn ingangen op twee niveaus: aan de drukke doorgaande weg aan de rivier Koera, en ruim 30 meter hoger, aan de Youri Gagarinstraat. Het is nog niet eenvoudig om lopend bij de bank te komen. De Gagarinstraat is prima te doen, maar om bij de weg langs het water te komen, moet je door de berm en achter een benzinestation langs. Maar dan heb je ook wat! Het is wel echt een gebouw dat, wanneer je het van dichtbij ziet, vuurwerkachtige oohhh- en aahh-momenten oproept.

Om de bank in zijn geheel te kunnen fotograferen, kun je beter naar de andere kant van de rivier, of de stoep aan de overkant van de weg. Helaas is de weg echt niet over te steken, zo druk.

Door het groen op en om het gebouw, krijgt het iets organisch. De opvallende noppenstructuur aan de onderzijde van elke doos zie je terugkomen in meerdere toonaangevende gebouwen in Tbilisi: de bibliotheek van de Technische Universiteit en ook het nabije uit de tachtiger jaren stammende Computercentrum voor de Kaukasus.

Art nouveau dans la lettre

Georgië heeft een geheel eigen bouwstijl. Zoals Georgië ook een nogal unieke geschiedenis heeft, een eigen zeer verfijnd schrift – art nouveau dans la lettre – en eigen designtradities. De publieke gebouwen hebben, ook aan pronkboulevard Rustaveli Avenue, vaak typisch Georgische invloeden, waardoor het soms moeilijk in te schatten is uit welke periode een gebouw afkomstig is. De Bank van Georgië is qua stijl echt uitzonderlijk. Voor Georgië, maar ook voor de voormalige Sovjet Unie.

Constructivistisch gestapelde blokken

Het huidige hoofdkantoor van de Georgische Bank is oorspronkelijk gebouwd voor het Ministerie van Verkeer van de Sovjetrepubliek Georgië. De architect van dienst, George Chakhava, was vast niet toevallig ook minister van dat ministerie. De om en om op elkaar gestapeld blokken vormen met zijn allen een typisch geval van Sovjet-constructivisme. De architect heeft zelf de locatie uitgezocht en het ontwerp geheel aangepast aan de stijle helling waarop gebouwd werd. Vandaar de entrees op twee niveaus. Altijd handig als de drukke doorgaande weg langs de rivier weer eens vast staat, zo’n achterommetje.

Snelle feiten Bank van Georgië
➜ Jaar ingebruikname: 1974
➜ Architecten: George Chakhava, Zurab Dzhalaganija
➜ Engineer: Temur Tkhilava, Alexander Kimberg
➜ 18 verdiepingen, 5 blokken hoog
➜ Vloeroppervlak: 11.000 m2
➜ Adres: Youri Gagarinstraat, Tbilisi
➜ LB: 41.73586, 44.77058