Laguna Vere: het is geen vergeten roman van Couperus, maar de naam van het in onbruik geraakte zwemstadion van Tbilisi. Gebouwd in de beste laat-modernistische Sovjettraditie, met Gaudí-eske mozaïeken en een brutalistische schoonspringtoren. De zwembaden zijn dichtgeslibd en dichtgegroeid. Het zwemstadion is nu meer autoshowroom dan zwembad. Maar mooi is het nog steeds.
Hoe herken ik een aficionado van brutalistische architectuur?
Tijdens mijn wandeling langs de Sovjet-architectuur van Tbilisi kom ik nabij Laguna Vere een Vlaams stel tegen. Je herkent ze direct, die aficionado’s van brutalistische architectuur. Ze zijn doorgaans sportief en niet per se modieus gekleed; meer wandelaar dan toerist. Ze bewegen zich zonder angst buiten de tourist-trapzone van welke Oostblokstad dan ook. Ze hebben vaak behoorlijk indrukwekkende camera’s bij zich, waarmee ze geconcentreerd de door hen zo verafgode negorij vastleggen.
Ze hebben de onbedwingbare neiging om gebouwen en terreinen te betreden die eigenlijk niet betreden mogen worden. Het liefst met een bordje ‘verboden te fotograferen’ op het hek. En ze zijn meestal man, behalve deze Vlaamse, die duidelijk een grotere aficionado is dan haar partner. Wat me eraan doet denken: een van mijn Instagram-volgers heet Brutalism is my boyfriend. Zo ver kan het gaan dus.
Psychedelische octopussen en golven
De entree van het zwemstadion is over de hele breedte versierd met een indrukwekkend mozaïek met psychedelische golven en octopussen. Het mozaïek verkeert in veel betere staat dan het stadion zelf. Ik loop door het openstaande hek naar binnen. Het stadion doet heden ten dage dienst als parkeergarage of showroom. Als het een parkeergarage is dan heb je een groot probleem, mocht je auto op het smalle stuk tussen twee zwembaden in geparkeerd zijn, met voor en achter auto’s en auto’s en auto’s.
Moeder natuur grijpt terug
De zwembaden zijn gevuld met modder en dichtgegroeid met gras en riet. Ook tussen de bemoste banken van de vervallen tribunes schiet onkruid op en klimplanten klimmen zich een weg omhoog rond de wildwaterglijbanen. Het blijft verbazingwekkend, en het heeft ook iets bemoedigends, hoe snel moeder natuur zo’n zwembad, zo’n stukje mensenvlijt, naar haar hand zet en omvormt tot een habitat voor flora en fauna.
Een overstroming van formaat
Laguna Vere heeft drie zwembaden: een bad van olympisch formaat (50 x 25 meter), een kleiner bad van 25 x 10 meter en nog een groter en ongetwijfeld ook dieper bad (25 x 20 meter) voor de schoonspringers en duikelaars.
In 2000 kwam het stadion in privébezit. De zwembaden werden nog massaal gebruikt door bewoners van Tbilisi tot het complex in 2014 de deuren sloot. Laguna Vere leverde alleen verlies op voor de eigenaren. De combinatie van veel achterstallig onderhoud, verouderde voorzieningen en de enorme omvang van het complex maken het een dure grap om de boel te renoveren. De enorme overstroming van 2015, waardoor in Tbilisi vijftien doden vielen, gaf de doodsteek. Een enorme hoeveelheid water, modder en troep overspoelde het stadion. De zwembaden zijn er nog steeds mee gevuld.
Monumentenstatus blijft uit
Laguna Vere is in 2015 voorgedragen als architectonisch monument, maar heeft tot op heden nog niet het predikaat monument. Verloedering, verwaarlozing en verval gaan dus rustig door.
Laguna Vere is een schoolvoorbeeld van laat Sovjet-modernisme, met zijn bijzondere betonnen bouw tegen een helling aan, een in brutalistisch houtstructuurbeton gegoten duiktoren met lift en bijzondere mozaïeken. Er zijn veel mooie details in het ontwerp verwerkt, zoals de Gaudí-eske schoorsteentjes met kleurrijke mozaïeken, de muurschilderingen binnen en de ijzeren watergolfjes voor de ramen van de bedrijfjes aan de tribunezijde.
De beheerder heeft het gehad
De beheerder van het complex zit me inmiddels op de hielen. Hij verzocht me eerder met geroep en gezwaai om op te hoepelen, waarop ik vriendelijk verontschuldigend terugknikte en -zwaaide. En rustig doorging met rondstruinen en fotograferen.
De beheerder is nu duidelijk pissig in woord en gebaar. Daar hoef je geen Georgisch voor te kunnen verstaan. Tijd om uitgebreid de prachtige duiktoren te fotograferen heb ik daardoor helaas niet. Ik begeef me rap naar de andere uitgang, bij een soort garage. Ik loop voor het gebouw langs.
Het hek waardoor ik naar binnen kwam is inmiddels gesloten met een kettingslot. Er hangt een bordje DONT ENTRY en ‘verboden te fotograferen’.
Laguna Vere is wel echt een ding voor aficionado’s van brutalistische architectuur. En ook al is die groep (nog) niet heel groot, er proberen ongetwijfeld met enige regelmaat mensen het terrein op te komen om wat in het rond te fotograferen, dit tot grote irritatie van de beheerder. Mijn welgemeende excuses dus. Maar de volgende keer doe ik het weer. Daar kan ik niks aan doen. Je bent aficionado of je bent het niet.
Het mozaïek van Laguna Vere
Meer foto’s van Laguna Vere: toen en nu
Bekijk de prachtige foto’s van Laugna Vere van toen en nu. Met ook foto’s van het interieur, bijvoorbeeld van de bijzondere muurschildering met zwemmers, in oorspronkelijke en huidige treurige staat.
🔗 Naar de foto’s van IDAAF
Laguna Vere | Tbilisi | Georgië
Snelle feiten
➜ Architecten: Shota Kavlashvili, Ramaz Kiknadze, Guram Abuladze
➜ Mozaïek: Koka Ignatov
➜ Geopend: 1978
➜ Capaciteit: 5.500
➜ Adres: Merab Kostava 34. Tbilisi, Georgië
Oostblog 