Uit de sleur van Stalins architectuur-terreur

Na de dood van Stalin in 1953 veranderden de uitgangspunten van de architectuur. Een nationale conferentie van Poolse architecten in 1956 leidde tot een koers naar meer moderniteit en rationaliteit. Weg met dat nep-klassieke gefröbel, de nadruk kwam te liggen op vorm en functie.

In Nowy Targ is de invloed van het socialistisch realisme dan ook nul. In de huizen rond dit nogal betonnerige plein kwamen 4.000 mensen te wonen. Stalin had het niet zo op de oude kronkelige kasseienwegen. Het liefst verving hij die door brede rechte boulevards, voor uw dagelijkse portie vlagvertoon. Dankzij de inzet van de architecten bleef het vooroorlogse stratenpatroon hier voor een groot deel behouden.

De wijk rond Nowy Targ moest ‘zelfvoorzienend’ zijn. Er kwamen scholen, winkels, kleuterscholen en bioscopen. Doel was een hechte gemeenschap te creëren van goed opgevoede communisten. Door geldgebrek bleven veel goedbedoelde ideeën op de tekentafel liggen.

Toen ik in Wroclaw was, was het er een drukte van jewelste. Veel buurten en huizen werden opgeknapt in aanloop naar 2016, het jaar dat Wroclaw culturele hoofdstad was. Ook dit plein is keurig opgeknapt en zijn er ligbanken geplaatst. Een aantal huizenblokken stond in de steigers. Als het niet in 2016 af was, dan nu toch zeker wel.