Hoxha’s pioniers op de Dajti Berg

Een van de topattracties van Tirana is de Dajti Ekspres, een moderne kabelbaan die je in een kwartier tijd een flink eind omhoog helpt de Dajti Berg op. Als je verder omhoog loopt, kom je al snel langs een groot verwaarloosd okergeel symmetrisch gebouw met twee reliëfs, een jongen en een meisje: twee pioniertjes. Vanaf dit gebouw kun je prachtig wandelen tot ruim 1.600 m hoog. En vanuit dit gebouw trokken ook hordes pioniers de bergen in.

Enver Hoxha en de Socialistische Partij wilden, toen ze na WOII aan de macht kwamen, de ganse bevolking van Albanië omsmeden tot echte socialistische mensen. Het hele onderwijssysteem was hierop gericht. Vanaf de kleuterschool werd er een alternatieve waarheid verkondigd. De beeltenis van Enver Hoxha was alomtegenwoordig, net als de propagandaleuzen op gebouwen: ‘Wij zullen vechten!’, ‘Enver bedankt!’, ‘We eten nog liever gras dan dat we de principes van het Marxisme-Leninisme verraden!’

Vrije tijd was schaars. De meeste mensen hadden een werkweek van zes dagen. De vrije tijd die overbleef werd gevuld door de Partij. Voor volwassenen in de vorm van zogenaamd vrijwillige arbeid (aksions). Blijmoedig socialistische strijdliederen zingend zette men zich in om spoorwegen aan te leggen, om velden te ontginnen, om oogsten binnen te halen. Nog meer vrije tijd werd opgeslokt door de zbor, de jaarlijkse militaire training van 1 tot 3 weken.

Rotzooi als daad van verzet

Op zaterdagochtenden bestonden de aksions uit afval opruimen in je buurt. Albanië was indertijd een van de meest opgeruimde landen ter wereld. Schoon was die tijd; dat kun je je tegenwoordig niet meer voorstellen. Ik las ergens dat afval dumpen of je rotzooi niet opruimen lange tijd als een daad van verzet werd gezien toen het socialistische juk eenmaal was afgeworpen. Ik hoop dat men daar snel overheen komt…

Partijmonopolie op vrije tijd

Als de Partij de besteding van de vrije tijd monopoliseert, is het veel makkelijker om controle uit te oefenen en om mensen te vormen. Dat geldt ook voor kinderen. Buiten de school om werden kinderen verder gekneed tot socialistische mini-mensjes, tijdens de socialistische variant van de Scouting. Hoxha’s pioniers wandelden de bossen en bergen in, deden spielerische militaire oefeningen en zongen liederen over kameraadschap en al het goede dat Enver en de Partij het land brachten.

Het pionierskamp op de Dajti Berg was een drukbezochte en – aldus Google Translate – glorieuze plek. Pioniers vanuit heel Albanië gingen er op bergkamp. Toen in 1991 het socialistische regime viel, ging het bergafwaarts met het gebouw. De onduidelijkheid over wie de eigenaar was (de vakbonden?), zorgde ervoor dat het gebouw verloederde. Een Duitse investeerder trok zich een paar jaar geleden terug door die onduidelijkheid.

Ik zou het wel weten als ik geld had. Je kunt van het pioniersgebouw een superhotel maken met prachtig uitzicht, een enorm terras en voor de bezoekers alle mogelijkheden tot wandelen, klauteren, bergfietsen en meer. Maar eerst even die doorgeschoten sparrenbomen omhakken.

Wandelen op de Dajti berg

🔗Ook wandelen op Dajti? Ga naar de website van Dajti Ekspres

Verder lezen

Life is war – Surviving dictatorship in communist Albania
Shannon Woodcock
➜ 238 pagina’s
➜ April 2016
➜ Uitgever: Hammeron Press
➜ ISBN: 9781910849033
➜ Prijs: €20
➜ ★★★★★
Als je echt een goede indruk wilt krijgen van het leven van alledag in Albanië onder de socialistische dictatuur, lees dan dit boek! Historica Woodcock gebruikt de methode van ‘oral history’. In de zes mooie vertelde verhalen van overlevers van het Hoxha-regime krijg je een goed beeld van alle aspecten van het leven: wonen, werken, vrije tijd (weinig), school, liefde. Een leven vol willekeur, hardvochtigheid, armoede en constante angst dat jijzelf of een familielid in ongenade valt, met alle desastreuze gevolgen van dien voor het leven van jou en je naasten. De drang van de mensen om ook in de meest beroerde omstandigheden er toch wat van te maken, lief te hebben, risico te lopen, is bewonderenswaardig.
Ik ken dit soort verhalen uit andere socialistische landen als Tsjechië, DDR en de Sovjet-Unie. Maar erger dan Albanië wordt het niet. Een bizar gegeven dat in Albanië vrijwel iedereen van 40 jaar of ouder, dit heeft meegemaakt.