Energie-opslag in roestrijk staal
Vorige week zou ik naar Vilnius gaan. In juni staat Moldavië op het programma en in juli Kiev. Ik ga er vanuit dat geen van die reizen doorgaat. Jammer, maar voor een portie brutalistische architectuur hoef je niet per se naar het Oostblok. Sterker nog: in Utrecht staat een bouwwerk dat zelfs de Bijbel van het Brutalisme heeft gehaald. De Warmte Kracht Koppeling centrale (WKK) op de Uithof staat met naam, toenaam en foto in de Atlas of Brutalist Architecture. Tijd voor een bezoekje dus.
Begin jaren negentig studeerde ik op de Uithof. De faculteit sociale geografie was gevestigd in het eerste zieke gebouw van Nederland: Trans II, tegenwoordig het Van Unnikgebouw. Behalve die naam is er nog veel meer veranderd op de Uithof. Er is een hele campus bijgekomen, de hipste gebouwen zijn er uit de grond gestampt en Van Unnik heeft een groen jasje aan vanwege de slechte staat van zijn gevel. Ik ben als homo nostalgicus blij te lezen dat Trans II / Van Unnik niet gesloopt wordt – wat het plan was – maar ingrijpend gerenoveerd.
Een van de nieuwe licht prestigieuze gebouwen – het blijft Utrecht – is de Warmte Kracht Koppeling centrale (WKK), in het Engels Power Heat Plant (PHP). De WKK-centrale werd gefinancierd door Universiteit Utrecht als onderdeel van een duurzaamheidsprogramma. Warmte en koude van de gebouwen op de Uithof worden in of onder de WKK opgeslagen om later te gebruiken. Resultaat: een vermindering van 13% in het gebruik van fossiele brandstoffen, aldus de Atlas of Brutalist Architecture.
De centrale is uitgevoerd in roestkleurig cortenstaal. ‘Cor’ staat hierin voor corrosion resistent. Het klinkt wellicht tegenstrijdig, maar de roestlaag beschermt tegen roest. Cortenstaal is oersterk. Met zo’n degelijk harnas is er geen bouwskelet nodig. Dat biedt ruimte om iets moois te boetseren.
Het resultaat: een bevreemdende heidense kerk tussen boerderijen en koeien, omzoomd door rijen populieren, afstekend tegen wolkenluchten die zo uit de kwast van een Hollandse meester kunnen komen. Ik heb de foto’s op de Facebookgroep The Brutalism Appreciation Society geplaatst, en men gaat er helemaal wild op.
Er is overigens niet voor niets gekozen voor een harnas van cortenstaal. Een warmtekrachtcentrale maakt herrie, en herrie en wetenschap gaan niet goed samen. Om en rond de WKK is werkelijk niets te horen uit het inwendige van de centrale. Ik wil oordopjes van cortenstaal.
Snelle feiten WKK Utrecht
➜ Bouw: 2004-2005
➜ Architect: Liesbeth van der Pol, DOK Architecten
➜ Folder WKK-Utrecht van DOK Architecten (pdf)
Atlas of Brutalist Architecture – Phaidon
➜ 560 pagina’s
➜ 1000 zwartwitfoto’s
➜ 34 x 24 cm
➜ Januari 2018
➜ Uitgever: Phaidon Press Ltd, New York
➜ ISBN: 9780714875668
➜ Prijs: €125
➜ ★★★★★
🔗Lees mijn blog
Brutalisme in Nederland
Ook Nederland heeft een lange traditie van brutalistische architectuur: Stadhuis Terneuzen, de Aula van de TU Delft en het kantoor van SC Johnson in Mijdrecht.
➜ Lees meer
Oostblog 