Torres Blancas, een witte woontoren nabij metrostation Cartagena in Madrid, is een icoon van de organische architectuur, maar scoort ook hoge ogen bij liefhebbers van het brutalisme. Torres Blancas ligt aan een drukke doorgaande weg en is niet te missen: met zijn unieke ronde vormen torenen de Witte Torens hoog boven de omliggende gebouwen uit.
Architect Sáenz de Oiza liet zich voor Torres Blancas inspireren door de ideeën over organische architectuur van de Amerikaanse meesterarchitect Frank Lloyd Wright. Uitgangspunt daarin vormen de natuur en organismen. Sáenz de Oiza baseerde zijn ontwerp voor Torres Blancas op een groeiende boom. Ik ben benieuwd welke. Een baobab? Sequioa? Een antieke met klimop begroeide beuk? De holle bolle boom?
Sáenz de Oiza wilde met zijn team een design neerzetten dat voorbij ging aan alle conventies voor de woningbouw van dat moment, de jaren zestig. Het was voor de ingenieurs een hele uitdaging om op zo’n afwijkende manier te bouwen, uitgaande van een centraal volume – de boomstam – waaraan rechthoekige dragende volumes zijn gekoppeld, waartussen ronde balkons in verschillende formaten, als betonnen zeepbellen, uit lijken te zijn opgepopt. Dit zijn de bladeren van de boom.
Wat is organische architectuur?
Organische architectuur is meer een filosofie dan een stroming. Uitgangspunt is de harmonie tussen mens en natuurlijke omgeving. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in de samenhang tussen ontwerp (interieur en exterieur) en specifieke kenmerken van de bouwsite, die als een geheel worden benaderd: als een organisme met al zijn (symbiotische) relaties, die bepalend zijn voor de ordening van de elementen waaruit het organisme is opgebouwd.
Buitenaardse wachters met roestende helmen
In de langwerpige cilinders met de balkons zijn woningen en kantoren gevestigd. Op elk van de rechthoekige dragende volumes bevinden zich twee overhangende verdiepingen, die gekoppeld zijn en waarin een restaurant en een zwembad zijn gevestigd. Ze doen mij aan aliens denken, buitenaardse wachters, die vanonder hun roestbruine helm de boel in de gaten houden.
Echt wit is de toren niet, Torres Grises was meer op zijn plaats geweest, maar je ziet in ieder geval duidelijk dat er geen béton brut is gebruikt, maar netjes afgewerkt zichtbeton. Ook de kwart, half of driekwart ronde balkons zijn opgebouwd uit stroken zichtbeton, afgewisseld met houten lamellen, een organische materiaalkeuze en zeer karakteristiek en toepasselijk voor de woonboom die Torres Blancas is.
Elke woonverdieping bevat vier duplexappartementen, elk opgebouwd uit rechthoekige en ronde kamers. De ronde balkons maken deel uit van de woon- en slaapkamers. Wil je ook wonen in dit architectonische monument? Dan moet je diep in de buidel tasten. Een appartement kost zo’n 650.000 euro, maar dan heb je ook wat: 3 slaapkamers, 2 badkamers, een keuken, garage en terras. Sáenz de Oiza’s woonboom was een luxeboompje.
Snelle feiten Torres Blancas
➜ Architect: Francisco Javier Sáenz de Oiza
➜ Bouw: 1964-1969
➜ Hoogte: 71 meter
➜ Avenida de América 37 | 28002 Madrid
Een gebouw als een niet te breken staking
Als je, komende vanuit metro Cartagena, de weg oversteekt om bij Torres Blancas te komen, kom je langs het hoofdkantoor van de vakbond UGT. Ook dit bouwwerk komt geregeld voorbij op social media in groepen over brutalistische architectuur. En terecht!
Mijn foto’s van het gebouw, uitgelicht door de slagschaduw leggende februari-zon, zien er ook zonder bewerking uit alsof er een retro seventiesfilter overheen is gegaan. Het hoofdkantoor oogt gesloten als een fort, opgetrokken uit beton, met kleine diepliggende ramen en een enorme luifel ervoor. Ik weet niet hoe activistisch en extreem vakbond UGT is, maar hun hoofdkantoor straalt maar een ding uit: deze staking wordt niet gebroken.
Snelle feiten Hoofdkantoor Vakbond UGT
➜ Architect: Antonio Vallejo Acevedo
➜ Bouwjaar: 1977
Meer lezen
Atlas of Brutalist Architecture – Phaidon
➜ 560 pagina’s
➜ 1000 zwartwitfoto’s
➜ 34 x 24 cm
➜ Januari 2018
➜ Uitgever: Phaidon Press Ltd, New York
➜ ISBN: 9780714875668
➜ Prijs: €125
➜ ★★★★★
🔗Lees mijn blog
Oostblog 