Bloggen doe ik al best een tijdje. Voor mijn eerste blogs maakte ik gebruik van Hyves. Toen dit Nederlandse Facebook het niet redde, werd mijn Hyves-account – ongetwijfeld na ettelijke waarschuwingen – opgeheven, waardoor al mijn blogs in een digitaal niemandsland verdwenen. Daarna ging ik over op Blogspot, tegenwoordiger Blogger, onder de blognaam Aus der Reihe Funkturm blogt mit. Daar vond ik onlangs dit blog terug over Frank Westermans ‘De Graanrepubliek’, waarin ik in 5 punten uiteenzet waarom juist jij dit boek absoluut moet lezen. Dat zou ik tegenwoordig toch wat minder dwingend en stellig opschrijven. Ik word ook een dagje ouder en wellicht wat milder.
November vorig jaar was ik met vriendin in oost-Groningen, waar we rondliepen en -reden in de regio waar De Graanrepubliek speelt. We bezochten de Blauwe Stad, door corona uitgestorven, waar nog flink werd gebouwd, met ook wat alleraardigste woonbuurten aan het water, op het hippe af, die toch een stuk beter gelukt zijn dan ooit voor mogelijk werd gehouden toen De Graanrepubliek uitkwam.
We liepen door Hongerige Wolf, dat inmiddels enige faam heeft door het gelijknamige festival dat daar jaarlijks wordt gehouden. We reden door kunstenaarsdorp Ganzendijk – voorheen een sociaal (socialistisch?) woningbouwproject in de polder – dat ondanks plannen in die richting, nooit is afgebroken. We reden langs de Hamer en Sikkellaan, die in geen enkele andere provincie had kunnen bestaan. We zagen de treurigstemmende seksboerderijen rond Drieborg en de prachtige statige maar slecht onderhouden herenboerderijen op de Hamdijk, waarvan er een te koop is voor 425.000 euro (740 m² / 16.274 m² / 21 kamers). In Groningen city kwamen we langs een gedenksteen voor de door Ferdinand Domela Nieuwenhuis opgerichte Sociaal Demokratische Bond. Zoals ik in 2009 al concludeerde: voor ervaringen met reëel bestaand communisme hoef je het land niet uit! Lees mijn oude blog er maar op na.
29 maart 2009
De rode driehoek
Van mijn vader heb ik De Graanrepubliek geleend van Frank Westerman. Ik heb het boek net uit en het was fantastisch. Hoofdthema: de invloed van individuen met hun totaal verschillende realiteiten op de loop van de geschiedenis en ruimtelijke ordening van Nederland en Europa.
Maar waar gaat het eigenlijk over? Ik beantwoord die vraag door in 5 punten aan te geven waarom juist jij het boek absoluut moet lezen!
1. Voor ervaringen met reëel bestaand communisme hoef je het land niet uit!
Je hoeft niet naar Noord-Korea, Cuba of Turkmenistan om een stukje communisme mee te pakken: pak de trein naar Winschoten, huur een fiets en doe de Oldambtroute. Zoals je ongetwijfeld weet is het Oldambt het allerroodste stukje van Nederland. In de bejaardenhuizen van Beerta, Finsterwolde en Drieborg stemt nog ruim 90% NCPN. De communisten vormen echter ook in oost-Groningen een uitstervende diersoort.
Ik heb een paar jaar geleden gefietst in dat gebied: een prachtig landbouwgebied met mooie herenboerderijen en ook overduidelijk veel armoede. Ik weet niet of je de berichtgeving hebt gelezen over de plannen om het gehucht Ganzendijk van de kaart te vegen? Dat ligt ook in het Oldambt, naast het gehucht met de tot de verbeelding sprekende naam Hongerige Wolf. Ganzendijk was zo armoedig, leeggelopen en bouwvallig dat men alle huisjes, arbeiderswoninkjes aan weerszijden van een lange weg door een lege polder, wilde slopen. Als je er gefietst hebt zeg je: geen slecht plan. De huizen kosten overigens maar 100.000 euro. Maar goed, ik dwaal af. Want wat zegt Frank Westerman over deze Rode Driehoek?
Bijvoorbeeld dat wij in 1892 een echte communistische opstand hebben gehad waarvoor 3 maanden lang de staat van beleg gold. Dat er contacten waren en uitwisselingen met de goede oude Sovjet-Unie: lesjes communistische propaganda, daar ging het om. Dat de communisten en de anarchisten de touwtjes stevig in handen hadden in de gemeenteraden van voornoemde plaatsjes. Dat stakingen van communistische arbeiders de mechanisatie van de landbouw in Oldambt enige decennia hebben versneld. En dat uiteindelijk de communisten aan het langste eind trokken doordat alle grond van die grootgrondbezitters in Rode Driehoek onder water gezet zou worden: de Blauwe Stad.
2. Boterbergen, wijnplassen, graanheuvels: we hebben het te danken aan een Oldambter socialist en herenboer
Sicco Mansholt heeft persoonlijk het landbouwbeleid in de EU vormgegeven. Uitgangspunt: nooit meer hongerwinter! Dus: Europese zelfvoorziening, dus: streven naar schaalvergroting en efficiëntere productie. Dat kon alleen in combinatie met een inkrimping van de boerenstand en een afscheid van de keuterboertjes, maar dat werd tegengehouden. Resultaat: overproductie. Probleem: prijsgaranties door EU voor alle overproducten.
Uiteindelijk werd braaklegging gesubsidieerd, omdat dat minder kostte dan het opkopen van het overschot. Resultaat in Oldambt: veel zelfmoorden onder herenboeren, die liever de hand aan zichzelf sloegen dan dat ze geheel tegen hun natuur in, hun land braak moesten laten liggen. De weinige florerende boerenbedrijven in de Rode Driehoek zijn inmiddels struisvogelfarms en seksboerderijen.
3. Zand versus klei: waar Brabant het won van Oldambt
CDA was sterk in Brabant en andere zandgronden en het CDA had opvallend vaak landbouw in zijn portefeuille. Ergo: de belangen van de zandboeren werden beter behartigd dan die van de rode Groningse kleiboeren. Resultaat: intensivering van de veeteelt op de zandgronden, gezeul met beesten de wereld over en import van soja om hier een strontoverschot te krijgen.
4. De opkomst van het milieubeweging: de toekomst van Oldambt naar de maan
De Randstedeling begon het in de 70’er jaren steeds belangrijker te vinden dat men kon recreëren in de natuur. Een paar zeehondjes zijn dan belangrijker dan de ontwikkeling van een achtergebleven regio als oost-Groningen. Resultaat: geen aansluiting op de Eemshaven via een kanaal. Hoop op ontwikkeling weg dankzij de Waddenvereniging.
5. Voer voor ecologen: wir bauen eine blaue Stadt!
De Wageningse Landbouwuniversiteit heeft ecologen voortgebracht die als belangrijkste doel het recreëren van oude landschappen hebben. Beekjes moeten weer kronkelen, veen moet weer groeien, waar eens de zee was… moet daar niet gewoon weer zee komen? Of in ieder geval een meer? Resultaat: De Blauwe Stad. Een jammerlijke mislukking? We zullen het zien.
Ik zag op hun website dat de bewoners een charmeoffensief zijn begonnen. Als je al advertenties moet gaan plaatsen om te laten weten dat je project echt geen mislukking is dan weet je: dit is mislukt. En de huidige crisis maakt het niet eenvoudiger. Maar goed: de Blauwe Stad is wel een rode overwinning op de herenboeren van weleer. Die zijn hun land kwijt. Uitgegraven, een plas nu. En dan is de Blauwe Stad al lang zo groot niet meer als in de oorspronkelijke plannen.
Kortom: lees dit boek. Socialisme in Nederland, ontploft EU-landbouwbeleid, ecologie, de natuurbeweging: het komt allemaal voorbij!
De Graanrepubliek
Frank Westerman
➜ 255 pagina’s
➜ 1999
➜ Uitgever: Atlas, Amsterdam
➜ ISBN: 9789045003627
➜ ★★★★★
🔗 Lees mijn blog
Oostblog 
Dag Martijn, Ach, De Graanrepubliek en de oprichting van de Sociaal-Democratische Bond in Huis de Beurs op de hoek van de Vismarkt en de Folkingestraat. Weet je dat in mijn jeugd in de daar tegenoverliggende Korenbeurs (waar nu een Albert Heijn is) het graan uit de graanrepubliek verhandeld werd? Een mooie opstelling van tafels langs de wanden van het gebouw met daarop in vakjes de verschillende granen? En dat jouw moeder in haar jeugd in de Korenbeurs gevolleybald heeft? Ik meen me zelfs te herinneren dat dat gebeurde in de periode dat de Korenbeurs nog echt een korenbeurs was en de tafels nog gewoon langs de kant stonden en er twee netten werden gespannen, een voor de heren en een voor de damesteams. En die ouwe Sicco Mansholt die in zijn nadagen nog een affaire had met een Duitse europarlementariër, Petra Kelly. Dat waren nog eens tijden. Ga lekker verder met bloggen, ik geniet er regelmatig van.
Je ouwe vader
LikeGeliked door 1 persoon