Stalinistisch stadion Dinamo

Waar Chisinau zich klaar maakte voor arbeid en verdediging

Het Dinamo Stadion – Stadionul Dinamo – is een mooi voorbeeld van Stalinistische architectuur in Chisinau, de hoofdstad van Moldavië. Het hoofdgebouw is neoklassiek met quasikorintische schijnzuilen. Boven de entree staan een basketballer en een tennisvrouw in volle socialistisch realistische glorie aan weerszijden van het wapen met de D van Dinamo. In de Sovjettijd maakten de proletariërs zich in dit stadion klaar voor arbeid en verdediging van de USSR. Nu wordt er gesteggeld over gratis trainen of niet.

Het hek van het stadion staat open, en open deuren zie ik als een uitnodiging om naar binnen te gaan. Er wordt getraind op de sintelbaan; een coach die zijn opleiding overduidelijk nog in de Sovjet-Unie heeft genoten vindt het – zo denken wij – goed als we doorlopen, maar zegt wel drie keer iets waarin ‘politie’ doorklinkt. Ik ben dus toch een beetje voorzichtig met fotograferen. We lopen het hoofdgebouw binnen, waar een Russische vrouw ons verwelkomt. Althans, ze weet niet zo goed wat ze met ons aan moet, maar houdt ons niet tegen. We lopen de trap op. Langs de leuning hangen portretten van grootheden binnen de club, boven is het ijzeren hekwerk versierd met dynamische la ligna-achtige figuren.

Op internet is weinig informatie te vinden over het stadion. Op de Russische Wikipedia staat vaak veel meer over elk Moldavisch subsubonderwerpje dan op de Roemeense versie. Daar wordt dan wel gelijk wat Sovjet-Russische propaganda in gepropt. Een veel voorkomend beginpunt is bijvoorbeeld de glorieuze bevrijding door het Rode Leger in de Grote Vaderlandse Oorlog. Ook hier. Als ik zoek op de Roemeense schrijfwijze voor het stadion – Stadionul Dinamo – dan vind ik vooral nieuwsberichten over de beroerde sintelbaan (nu vervangen) en atleten die ineens geld moeten betalen om in het stadion te mogen trainen.

De bouw van Stadion Dinamo begon in 1944, kort na die glorieuze bevrijding van Chisinau, op de plek van het toenmalige Duitse plein. De opening was al in 1945, waarna er nog verschillende aanpassingen zijn geweest.

In het stadion wordt vooral veel geatletiekt, maar er is ook ruimte voor zaalsporten als volleybal en basketbal. Ooit werden hier de Sovjetkampioenschappen boogschieten gehouden. Ook voor de lichamelijke opvoeding van de bevolking was het stadion belangrijk. In 1931 startte de Sovjet-Unie met het programma ‘Klaar voor arbeid en verdediging van de USSR’ (Готов к труду и обороне СССР). Dat programma was bedoeld om jongeren lichamelijk en geestelijk klaar te stomen om een communistische heilstaat op te bouwen, en te verdedigen. Het was onderdeel van de patriottische opvoeding van de jeugd, maar het programma richtte zich ook op ouderen tot wel 60 jaar. Stadionul Dinamo was een van de plekken waar sporters konden laten zien hoe ‘klaar’ ze waren.

Van dapper en behendig naar fysieke perfectie

Er was een ingewikkeld prijzensysteem aan gekoppeld, met per leeftijdsgroep, geslacht en onderdeel specifieke eisen om een bronzen, zilveren of gouden diploma te verdienen. De leeftijdsgroepen gingen van ‘dapper en behendig’ (10 tot 13 jaar) via ‘sportieve verandering’ (14-15) en ‘kracht en moed’ (16-17) naar ‘fysieke perfectie’ (18-40) om na je veertigste te leven in ‘kracht en gezondheid’. Jongens van 14 of 15 moesten een tennisbal 46 meter ver gooien en 130 cm hoogspringen voor een gouden medaille. Vanaf 16 jaar was ook schieten met een geweer onderdeel van de proef.

In 1991 viel met de Sovjet-Unie ook het programma ‘Klaar voor arbeid en verdediging van de USSR’. Dit is niet de reden dat de levensverwachting begin jaren negentig al snel dramatisch kelderde, tot voor mannen zelfs onder de zestig jaar. De uitzichtloosheid gecombineerd met het wegvallen van goede publieke zorg en vooral staatscontrole op de kwaliteit van sterke drank leidde tot massale sterfte.

In 2014 heeft Putin het programma ‘Klaar voor arbeid en verdediging’ – ditmaal zonder USSR – nieuw leven ingeblazen, compleet met aan de nieuwe tijd aangepaste criteria. Afgelopen jaar maakten bijna 3 miljoen Russen zich klaar voor arbeid en verdediging, en 143.000 deden dat zo goed dat ze een gouden medaille kregen. Net als in de Sovjet-Unie moet Rusland zich als grootmacht laten gelden in de sport, en ja, als het helpt om de levensverwachting omhoog te helpen en meer mensen klaar te maken voor arbeid: prima. En klaar zijn voor verdediging is ook mooi meegenomen, en dat helpt vast ook om klaar te zijn voor de aanval, mocht dat ooit weer van pas komen.

Voor Moldavië zou een goed sportprogramma in combinatie met een anti-alcoholcampagne ook geen overbodige luxe zijn. Volgens cijfers van WHO van 2014 zijn de Moldaviërs de grootste zuiplappen van het Oostblok, met een grotere alcoholinname per persoon dan in Rusland en Oekraïne. En een levensverwachting voor mannen van 67 jaar (voor Nederland 80 jaar). Ik zou beginnen met het gratis maken van de toegang tot Stadion Dinamo.

Snelle feiten Dinamo stadion
➜ Bouw: 1944-1945, met
➜ Architect: onbekend
➜ Capaciteit: 2692 mensen
➜ Strada Alexei Şciusev 106A, Chișinău

Er is nog een stadion in Chisinau waar ik al eerder een blog over schreef: Stadionul Republican: vervallen socialistische arena.

Als je er toch bent…

Vlakbij het Dinamo Stadion, op de Strada 31 August 1989 98, bevindt zich het gebouw van de Schrijversunie (Uniunea Scriitorilor) met het fraaie mozaïek ‘wind en golven’ van Aurel David.