Strijd om de Groene Brug

De Groene Brug stond op mijn verlanglijstje om te bezoeken. Op de brug staan vier prachtige en enorme socialistisch-realistische beelden. Bij mijn bezoek aan Vilnius in februari 2015 had ik de brug op miraculeuze wijze gemist. In juli 2015 zijn de beelden verwijderd.

Er zijn filmpjes te vinden op YouTube van deze operatie. In 2018 staan er op de plek van de beelden stomme plantenbakken. Waar de beelden nu zijn en of ze te zien zijn heb ik niet kunnen vinden.

Op de plek van de Groen Brug was al eeuwenlang een brug. De Groene Brug werd in 1952 herbouwd door de genie van het Rode Leger, naar een ontwerp van het bureau Projektstalkonstroektsija in Leningrad. De brug kreeg de naam Tsjernjachovskibrug, naar de Sovjetgeneraal Ivan Tsjernjachovski. Na de Litouwse onafhankelijkheid in 1990 kreeg de brug haar oude naam weer terug. In 1977 en 2006 zijn herstelwerkzaamheden aan de brug uitgevoerd.

Vrede, landbouw, jeugd en industrie

De namen van de beelden op de brug zijn ook typisch socialistisch en Sovjettisch: Bewaren van de vrede, Landbouw, Jeugd in opleiding en Industrie & bouw. Ik bedoel maar. Al jaren werd er over en weer gemeierd: ‘de beelden horen hier niet, de sporen van de Sovjet-invasie moeten worden gewist’ versus ‘ook dit is geschiedenis, ook dit is cultureel erfgoed’. Als niet-politiek argument om de beelden weg te halen is aangevoerd dat de slechte staat waarin de beelden verkeren een gevaar vormt voor de wandelaars. Het zijn wel beelden van ruim drie meter, dus wie weet.

Cultureel erfgoed af

In Litouwen is een wet aangenomen waardoor kunstuitingen met nazi- en Sovjet-symbolen geen cultureel erfgoed zijn. Na veel vijven en zessen zijn ook de beelden op Lijst Entartet terechtgekomen. Dat maakt het niet waarschijnlijker dat de beelden ooit weer de Groene Brug zullen sieren.

Inmiddels heeft Poetin er persoonlijk voor gezorgd dat de standbeelden nooit en te nimmer zullen worden teruggeplaatst. Het beeld ‘Bewaren van de vrede’ staat afgebeeld op een herdenkingsmunt die is uitgegeven om de bevrijding van Litouwen uit de klauwen van de nazi’s te vieren.