De wereld is niet stuk te krijgen van Maxim Osipov staat al een tijdje hoog in de boeken top 10. En terecht. Het is een prachtig boek met korte verhalen, spelend in het unheimische Rusland van nu. Een stuk ouder is De zwemmer van Zsuzsa Bánk. Een wonderschoon verstild verhaal waarin twee kinderen met hun vader ronddolen in het Hongarije van vlak na de opstand van 1956, nadat hun moeder het land is ontvlucht. Deins je niet terug voor een boek waar je behoorlijk je best voor moet doen? Het onmetelijke mausoleum van Mircea Cărtărescu is een literaire trip door Roemenië dat op weg is naar het einde van dictator Ceaușescu.
De wereld is niet stuk te krijgen – Maxim Osipov
Ik las in een recensie van De wereld is niet stuk te krijgen van Maxim Osipov in NRC de volgende bijzondere quote: ‘In Rusland verandert in vijf jaar veel, maar in tweehonderd jaar niets.’ Dat was voor mij reden het boek direct te bestellen.
Osipov is schrijver en arts, en werkt in een ziekenhuis in Taroesa, een provinciestad op 100 kilometer van Moskou, net in de zone waar bij het Sovjetregime in ongenade gevallen mensen – zoals de vader of opa van Osipov – mochten wonen na hun terugkeer uit de goelag. Moskou en omgeving waren verboden. Osipov keerde terug naar zijn geboorteplaats na in de jaren negentig in de Verenigde Staten te hebben gewerkt en werkt nu in een aftands ziekenhuis waar niets werkt en waar je van je levensdagen niet wilt terechtkomen, ook al ben je een been kwijt. Een deel van de verhalen speelt in het ziekenhuis. Je vraagt je af waarom Osipov in godsnaam is teruggekeerd.
De verhalen geven een bijzonder inkijkje in het dagelijks leven in een disfunctioneel land. Niets gaat normaal; corruptie, verraad en willekeur zijn aan de orde van de dag. Osipov put uit eigen ervaring. Ondanks alle ellende die in de verhalen voorbij komt, wordt het nooit too much. De soms bizarre gebeurtenissen worden met ironie en lichtheid beschreven. In soms iets te staccato zinnetjes, dat wel. Het zijn mooie observaties van een bizarre werkelijkheid, van het leven van alledag, van gewone mensen die je zeer na komen, mensen die klem zitten maar die – net als de wereld – niet stuk te krijgen zijn.
De wereld is niet stuk te krijgen
Maxim Osipov
➜ 380 pagina’s
➜ Februari 2021
➜ Uitgever: Van Oorschot B.V.
➜ ISBN: 9789028223097
➜ ★★★★
De zwemmer – Zsuzsa Bánk
Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van een jong meisje, waarvan zowel haar broertje als vader ‘de zwemmer’ zijn. De vader blijft met zijn twee kinderen achter als zijn vrouw Hongarije ontvlucht, vlak na de Hongaarse Opstand van 1956. Socialistische Hongarije speelt in dit boek een zeer beperkte rol: het verhaal had om het even waar kunnen spelen.
Het gemankeerde gezin leidt daarna een zwervend bestaan. Vader logeert met zijn kinderen bij familie, dan weer hier, dan weer daar, zonder vaste baan of vaste plek. Vader is niet bepaald een lachebekje. Alleen zwemmen schept hem enig genoegen.
Ook voor zijn zoontje is zwemmen een van de weinige dingen die van belang zijn. De Zwemmer Jr. komt steeds meer met zichzelf en zijn leven in de knoop. Hij hoort de ziel van de dingen praten: van stenen, van huizen, van planten. En ze hebben heel wat te vertellen. Het boek ademt in sommige delen een lome zomervakantiesfeer van het creepy soort. Het verhaal stevent onontkoombaar af op een dramatische ontknoping.
De zwemmer
Zsuzsa Bánk
➜ 288 pagina’s
➜ 2003
➜ Uitgever: Bezige Bij
➜ ISBN: 9789023414407
➜ ★★★★
Het onmetelijke mausoleum – Mircea Cărtărescu: het beste boek dat ik nooit uitlas
Het onmetelijke mausoleum is het derde deel van Cărtărescu’s Orbitor-trilogie. De eerste twee delen heb ik niet gelezen, maar schijnen nog meer metaforische uitweidingen en gedachtespinsels te bevatten, ofwel: nog onleesbaarder te zijn. Cărtărescu schrijft hardcore literatuur, razend knap geschreven met een zeer hoge dichtheid aan totaal onbekende – niet bestaande? – woorden, in zeer verschillende stijlen en met lang uitgesponnen hallucinogene uitstapjes die soms een heel hoofdstuk beslaan vooraleer je in het verhaal van A naar B gaat.
Het verhaal speelt in het Roemenië van Ceaușescu, een totaal verrot paranoïde en armoedig land, waar uiteindelijk het volk uit zijn donkere hol kruipt en de strijd aangaat met het systeem, de Securitate en Ceaușescu zelf. De beschrijvingen van de demonstraties zijn razend knap en filmisch; je waant je werkelijk op het plein tussen de dappere, doodsangst uitstaande demonstranten. De traumatische jeugdherinneringen worden zo psychedelisch verwoord dat ik geen idee heb wat er wordt bedoeld. Hyperrealisme en surrealisme gaan hand in hand.
Hectaren met woonkazernes, allemaal met dezelfde moeder en dezelfde vader, lucifersdoosjes waarin je je kont niet kunt keren, betonnen cellen met plafonds die ieder moment naar beneden lijken te komen om je levend te verpletteren. Flats en nog meer flats, op een handbreedte van elkaar, met gecodeerde namen als de onderdelen op een elektronische plaat, flats met uitpuilende vuilstortkokers die stinken naar huishoudelijk afval, met buizen van giftig lood waarop de kranen zijn aangesloten, met radioactief lood in de alomtegenwoordige betonplaten. Legboerderijen voor mensen, grauwe vernietigingskampen waar wangen invallen en huid verwelkt.
Het onmetelijke mausoleum, Mircea Cărtărescu
Ik heb het echt geprobeerd, maar ik het is me niet gelukt het boek uit te lezen, en dat terwijl ik er ook erg van heb genoten. Kortom: Het onmetelijke mausoleum is het beste boek dat ik nooit uitlas.
Het onmetelijke mausoleum
Mircea Cărtărescu
➜ 624 pagina’s
➜ 2015
➜ Uitgever: Bezige Bij
➜ ISBN: 9789023491996
➜ ★★★
Meer lezen
Naar een andere kast van mijn Oostblog Bieb
🔗 Architectuur en design
🔗 Ervaringsverhalen
🔗 Fotoboeken
🔗 Non-fictie
🔗 Romans en thrillers
Oostblog 