Wandelen in Sovjet-sferen in Tiraspol

Lenin waakt over niet-bestaand Transnistrië

Transnistrië is een klein niet-bestaand schurkenstaatje, en tevens reservaat voor Sovjetmens en Sovjetrelict. Lenin staat er nog fier op zijn voetstuk. Als je er rondloopt, passeert er geregeld een rammelende Sovjet-trolleybus of roetbrakende Sovjet-truck. Een aanrader dus! De reis vanuit Chisinau, Moldavië, loopt gesmeerd, de pizza en koffie zijn er prima, de cognac (Kvint) is excellent, het is een hele belevenis, mijn reisadvies is positief!

Transnistrië heeft zijn eigen paspoort, geld (de Transnistrische roebel natuurlijk), leger, regering, postzegel en meer van die dingen die echte landen hebben. Transnistrië lijkt een beetje op Monopoly: je kunt alleen hotels kopen van Monopoly-geld bij Monopoly, bij de Albert Heijn koop je er niks voor. Neem Euro’s mee en wissel ze om bij het busstation waar je aankomt in Tiraspol, want pinnen en betalen met creditcard is niet mogelijk. Met 40 euro kom je de dag prima door. En dan heb je nog wat roebels over voor in je plakboek. Je gids wil uiteraard ook graag euro’s!

Aan de andere kant van de Dnjestr

Je kunt vanuit Chisinau prima naar Transnistrië reizen. Het kostte me wel enige moeite uit te vogelen waar het busje vertrok: achter het busstation van Gara Centrala. Met een busje rijd je in een kleine twee uur, over soms wat hobbelige wegen, naar de niet-bestaande grens tussen Moldavië en het niet-bestaande Transnistrië. Na een stukje niemandsland, dat hoogstwaarschijnlijk ook niet bestaat, steek je de Dnjestr over en ben je dus Trans Dnjestr: aan de andere kant van de Dnjestr, ofwel: Transnistrië.       

De grens kom je gemakkelijk over, er is nauwelijks controle. Tussen Roemenië en Moldavië wordt een stuk strenger gecontroleerd. De douaniers dragen ouderwetse oversized Sovjetpetten. Dat boezemt toch enig ontzag in, snotjochies met macht en een Sovjetpet. 

Transnistrië: erkend door niet-erkenden

Een visum is niet nodig. Sterker nog: een niet-bestaand land mag geen visum vragen of stempel in je paspoort zetten. Wel krijg je een bonnetje zodat kan worden gecontroleerd of je niet langer dan de beloofde tien uur in Transnistrië bent gebleven. Welke represailles er op staan als je langer dan tien uur blijft, weet ik niet, maar volgens mij valt het allemaal wel mee. Je kunt trouwens ook prima langer in Transnistrië verblijven, alleen moet je dat dan wel even melden als je Transnistrië binnenkomt.     

Transnistrië is officieel onderdeel van Moldavië en wordt door slechts drie landen erkend, en dat zijn ook niet-bestaande en niet-erkende landen: Abchazië, Zuid-Ossetië (beide door Rusland van Georgië afgepikt) en de Armeense exclave Nagorno -Karabach. Transnistrië heeft, omdat het niet bestaat, geen consulaten of ambassades, dus als je echt iets serieus overkomt kan dat onhandig zijn. Maar volgens mij wordt er wel wat gefikst, zeker als je een gids hebt.

Topgids Anton
Ik neem nooit een gids, maar voor Transnistrië deed ik dat wel. Leek me handig, omdat ik er maar kort was, me slecht had voorbereid en in korte tijd veel wilde zien. Dat is goed gelukt! Anton Dendemarchenko is geboren in Transnistrië, spreekt perfect Engels en is je perfecte gids voor Tiraspol en de rest van Transnistrië. Hij voert je langs de absolute highlights, maar ook langs lowlights: bijzondere publieke gebouwen, flats en verlaten industriegebouwen (waarover later meer). En hij weet wat interessant is voor een Sovjet-nostalgicus, maar kan je ook alles vertellen over wat er nu speelt en wat er toe doet.

Transnistria Free Walking Tours
Anton Dendemarchenko
+373 68 05004 of +373 778 05004
totransnistria@gmail.com
facebook.com/totransnistria

Tiraspol is meer dan een dagtrip waard, dit evenwel met de toevoeging: als je ervan houdt. Er zijn weinig landen – voor zover Transnistrië dus een land is – waar zonder enige gêne forse Leninbeelden als Nio’s zonder knuppel de wacht houden voor regeringsgebouwen. Het is absoluut een belevenis!

Schurkenstaat onder de mantel van Lenin

Dat Lenin hier nog steeds op zijn voetstuk staat en er een Opperste Sovjet is, heeft bijzonder weinig te maken met de wens van de leiders om een socialistische heilstaat te maken van Transnistrië. Socialisme is minder belangrijk dan ismen als hyperkapitalisme, cliëntelisme en monopolisme. Transnistrië is een eersteklas schurkenstaat onder de mantel van Lenin.

Hoe zich dat manifesteert? Witwaspraktijken, een wapenindustrie die zich door de status van Transnistrië aan geen enkel verdrag hoeft te houden en aan wie maar wil wapens kan leveren, en recent cryptomining: in containers vol servers en airco worden de ganse dag bitcoins geproduceerd, waarvan de kosten nul zijn doordat elektriciteit vrijwel gratis is door de ongebreidelde gastoevoer vanuit Rusland.

Het overgrote deel van de economie is in handen van twee ex-KGB’ers, die met Sheriff een (bijna)monopolie hebben op supermarkten, benzinestations, banken, apotheken en telefonie, en die eigenaar zijn van de enige Moldavische voetbalclub die er toe doet: Sheriff Tiraspol. In het zeer moderne stadion van Sheriff Tiraspol, waar je langskomt vlak voordat je Tiraspol binnenrijdt, speelt ook Moldavië zijn interlands, bij gebrek aan een eigen interlandwaardig stadion.  

Rusland speelt Risk in Transnistrië

Na WOII werd de Oekraïense regio Transnistrië toegevoegd aan de Moldavische Socialistische Sovjetrepubliek (SSR). Transnistrië had, in tegenstelling tot de rest van Moldavië, maar een paar jaar deel uitgemaakt van Roemenië. 

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie riep Moldavië in 1990 de onafhankelijkheid uit. Dat vonden de vooral Slavische (Oekraïense en Russische) bewoners van Transnistrië geen goed idee. Mijnwerker Smirnov riep de Socialistische Sovjetrepubliek Transnistrië uit. Er volgde een korte burgeroorlog met moederland Moldavië. De strijd werd gewonnen door Transnistrië dankzij hulp van het 14de leger van de Sovjet-Unie, dat toch al in Transnistrië gelegerd was. Het zijn vast niet meer dezelfde soldaten, maar een Russisch leger is er nog steeds.

Rusland speelt Risk in Transnistrië. Russische paspoorten worden met graagte uitgedeeld aan Transnistriërs, die daar met hun neppaspoorten best bevattelijk voor zijn. Transnistrië is een sterke tweespalttroef om toenadering van Moldavië tot Europa te bemoeilijken. Met enorme gasleveranties wordt de afhankelijkheid vergroot. Voor de duidelijkheid: Rusland grenst niet aan Transnistrië. Ik zou zeggen: ga er heen voordat dit niet-bestaande land niet meer bestaat.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Waar vertrekt de bus naar Тира́споль? 
Loop vanaf de hoofdstraat Stefan cel Mare si Sfant Boulevard de Strada Tighina in richting noordoost. Aan je rechter hand is het grote betonnen gebouw van Moldtelecom. Loop voorbij de Strada Mitropolit Varlaam, die naar het busstation leidt (Gara Centrala). De bus vertrekt een straat verder, achter het busstation. Sla daar dus linksaf. Op het busje staat Tiraspol in het cyrillisch: Тира́споль.