Roadtrip Moldavië deel 3: de natuur van Codri en Boghiceni

De laatste dagen van de roadtrip willen we minder autorijden, meer wandelen en meer natuur zien. We rijden vanuit Comrat, de hoofdstad van Gagaoezië, richting de natuurgebieden van Codri, Parc Boghiceni en Dolna, gelegen ten westen van Chisinau. Het minder rijden lukt niet helemaal, het meer wandelen ook niet echt. Wandelen in de natuur lijkt nog in de kinderschoenen te staan in Moldavië. Verwacht geen bewegwijzerde wandelroutes. Een goede wandelkaart is nodig, maar die hebben we niet. Mooie natuur zien lukt wel, vanuit de auto en met veel uitstapjes.

We vertrekken al vroeg uit Comrat. De eerste stop is bij Valea Perjei, een langgerekt plattelandsdorpje langs een veel te grote weg. Er staan veel typisch Moldavische houten huisjes, vaak met veranda en versieringen aan dakspanten, en vrijwel altijd met een dak van golfplaten. De ramen zijn verdeeld in kleine ruitjes, de hekken om de tuinen zijn ook weer hele erg Sovjet. Bij de bushalte van het dorp staat een gebouwtje dat ooit de Disco Club was, met ongetwijfeld een belangrijke regionale functie.

Betonnen doe-het-zelfautowerkplaats

Even verderop komen we langs een betonnen autowerkplaats. We hebben er tientallen gezien, vaak bij een bushokje of waterplaats in de buurt, en vaak met een Lada of ander krakkemikkig Sovjetvehikel erop en een morsig mannetje eronder. In Moldavië is iedere automobilist tevens monteur.

Bij Bozieni komen we langs een school met een fraai gerestaureerd of wellicht compleet nieuw mozaïek. Alhoewel dat laatste niet heel waarschijnlijk is, gezien de klassieke Sovjetthema’s: elektriciteitsmasten, helikopters, bulldozers, weelderige akkers en een duif in de hand van een vrouw, die ongetwijfeld voor wereldvrede staat.

Hîncești is een wat grotere stad, bijna 20.000 inwoners, en met een rijke (Joodse) geschiedenis waarvan weinig meer te zien is. Langs de doorgaande weg staat een knoeperd van een Kulturpalast, typisch vijftiger jaren Stalinstijl, met een klassieke zuilenrij en grote mozaïeken. Ook een oorlogsmonument mag niet ontbreken, een klassieker in nogal schreeuwerig oranje en met een soldaat met PPSH 41 pistoolmitrailleur met rond magazijn, die in euforische staat uit een hol lijkt te kruipen.

De ooievaarwaterput van Stolniceni

We komen langs een flat, verre van CO2-neutraal, met roestige pijpen van kolenkachels, maar wel met een bijzonder mooi trappenhuis. Er wordt aan de hoofdstraat hard gewerkt aan een orthodoxe kerk, die al wel in gebruik is maar nog in de steigers staat. De gouden koepels zijn al geplaatst. De kerk is opgebouwd uit béton brut, waarschijnlijk omdat dat het goedkoopste materiaal is, en omdat men niet netter beton kan gieten. Een beetje zoals Le Corbusier indertijd tijdens de bouw van l’Unité d’Habitation het béton brut uitvond.

Een hoogtepunt is de tofste waterput van Moldavië: in de vorm van een ooievaar. En hij doet het ook echt.

Logănești is een van de mooiere dorpjes waar we doorheen rijden. Stap uit om de bijzondere huisjes te bekijken we vinden er zelfs een met nog een origineel tinnen dak in plaats van die veel goedkopere en functionelere golfplaten in duurzaam asbest. Het huis is prachtig versierd en in het tin op de daklijst zijn figuren uitgestanst. De schotelantenne detoneert een beetje, maar vooruit.

Conacul Mierii: het honinghuis van Micleuşeni

Even verderop is een op het oog verlaten Sovjetboerderij waar wel een hond woont die ons bezoek niet op prijs stelt. Op de gevel staat in tegeltjes de kreet Slava KPCC: glorie aan de Communistische Partij.

Het is even zoeken in Micleuşeni naar onze agriturismo Conacul Mierii (‘het honinghuis’), waar we twee nachten verblijven. Op de akkers van een voormalige staatsboerderij, waarvan stille getuigen te vinden zijn in de vorm van roestige watertorentjes en overblijfselen van schuren, heeft de familie pruimenbomen aangeplant, druiven en andere fruitbomen. De familie heeft ruim 100 bijenkasten staan. We krijgen een uitgebreid kijkje in de bijenkeuken en het is leuk om te zien en te horen wat je als imker allemaal moet doen voor je honing. De biohoning die hier wordt geproduceerd, wordt in veel verschillende Europese landen verkocht.

Met financiële steun van UK, US en Swedish Aid en door jaren gastarbeid in Italië door de zoon des huizes, is hier een prachtige agriturismo opgetuigd met grote kamers en goede bedden. De moeder van onze gastheer kookt uit eigen tuin, en dat doet ze goed! Ook voor de vegetariërs. De salades zijn goddelijk, met tomaten en komkommers vol van smaak.

Als we een rondwandeling maken, ruiken we de heerlijke geur van pruimen die in enorme hoeveelheden worden gedroogd in een grote houtoven. We krijgen een flinke tas gedroogde pruimen mee, die hier worden gedroogd voor de export naar onder meer Duitsland.

De volgende morgen gaan we vroeg op pad. Bedoeling is vandaag eens rustig aan te doen: niet te veel rijden en een mooie plek zoeken voor een wandeling. Het pakt allemaal wat anders uit. We kopen proviand in een alimentara in Lozova, waar de mannen al om 9 uur ’s ochtends aan het bier zitten. Het winkeltje heeft naast de kassa een tap staan. Erg handig.

Lozowa grenst aan het natuurreservaat Codrii. Het motto van de website van natuurreservaat Codrii luidt volgens de Google-vertaling: ‘De mens kan de natuur de baas worden zolang hij haar wetten gehoorzaamt!’ De mens heeft hier inderdaad goed geprobeerd de natuur de baas te worden: waar tot een paar eeuwen terug bijna het gehele gebied bebost was, is dat nu nog ongeveer eenderde deel. De rest is omgevormd tot landbouwgrond. Inmiddels wordt in Codrii op kleine schaal werk gemaakt van herbebossing.

We slaan een zijweg in richting Mănăstirea Hincu, het klooster van Hincu dus. We zijn even vergeten dat het zondag is en belanden in een parkeeropstopping van zondags geklede mensen die naar de dienst gaan, die via luidsprekers over het hele terrein te horen is. Het lijkt erop dat deze kerk rijk publiek trekt, of publiek dat zich in ieder geval voor een dag rijk voordoet. Er zijn ook Russische auto’s bij.

Alles staat keurig in de verf, de bloemenperken staan er prachtig bij, het gras is netjes gemaaid, hier is duidelijk veel geld in gepompt. Het nonnenklooster stamt al uit 1678. In 1944 werd het klooster genationaliseerd, in 1978 werd het een sanatorium. In 1992 keerden de nonnen weer terug.

 

Om het klooster heen is idyllische natuur, maar we stuiten al snel op een hek rond een landhuis. Einde wandeling. We stappen weer de auto richting Bolțun en het natuurgebied van Boghiceni. De route is weer vergeven van de bushokjes met mozaïeken, de een nog mooier dan de ander.

De weg naar Bolțun is spannend off road. De weg houdt volgens Google maps op, maar wij zien nog steeds iets wat op een weg lijkt. De bebouwing van de dorpjes ligt raar verspreid langs de hobbelige onverharde wegen die lijden aan extreme spoorvorming. Vierwielaandrijving is hier bepaald geen luxe. De paardenwagens die we zien hebben een nummerbord. In een openluchtgarage spuit iemand zijn Belarus tractor eng groen.

Als we het dorp door zijn komen we op een brede grindweg door open agrarisch landschap, heerlijk groen. We rijden richting Lăpușna, een wat groter dorp met ruim 5.000 inwoners. Hier is een warme bakker, gek genoeg een van de weinige die we hebben gespot tijdens de roadtrip.

Een serieuze wandeling zit er niet in. Paaltjes- of anderszins gemarkeerde routes zijn er niet, en onze kaart is ook niet goed genoeg om hier op de bonnefooi wat te gaan rondwandelen. Bovendien hebben we ons een beetje verkeken op de afstanden en zijn we veel langer onderweg dan gepland.

Op de terugweg breiden we onze verzameling bushokjes uit met zes nieuwe exemplaren. Weer een paar toppers in de collectie. Als we weer terug zijn, drinken we lekker dorps een biertje op het terras van het café van Micleușeni, tevens winkel en theater.

De volgende ochtend vertrekken we naar Chisinau, maar eerst bezoeken we in Dolna, vlakbij Micleușeni, nog een lokale attractie: het landhuis van Zamfirache Ralli, dat dienst deed als vakantiehuis voor zijn in Chisinau woonachtige familie. De Russische schrijver en dichter Poesjkin verbleef hier tijdens zijn verbanning in 1821. In het bos, naast het dorp, bevindt zich de Zamfirei-weide. Hier woonde Poesjkin een paar maanden in een zigeunerkamp, waaruit hij inspiratie putte voor zijn gedicht ‘zigeuners’. Ik ken het niet, maar het is een aardig historisch feit.

Het landhuis is nu een museum, en op maandochtend om 10:00 uur is het natuurlijk gesloten. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie raakte ook dit landhuis en zijn geschiedenis in vergetelheid, en in verval. Inmiddels is het landhuis van Zamfirache Ralli een dependance van het Poesjkinmuseum in Chisinau. De Russische oliegigant Lukoil pompte geld in de renovatie, en het huis is nu weer in ongeveer originele staat teruggebracht.

We lopen verder het slaperige dorpje door met zijn typische huisjes, hekken en ook weer een orthodoxe kerk die prima in de verf zit. Alles mag instorten behalve de kerk. We vertrekken naar Chisinau, een kleine 50 kilometer oostwaarts. De roadtrip zit er zo goed als op.

Klik in de balk boven de kaart op het pijltje (links) voor een overzicht van de gebouwen en objecten en de route. Klik op het vierkant rechts om de kaart in een volledig venster te openen.

Meer Moldavië