Dresden is aan het einde van WOII bijna volledig verwoest door de geallieerde bombardementen. Een deel van de historische vaak gotische bebouwing is weer opgebouwd. Op andere plekken begon men met een schone lei aan de wederopbouw in socialistische stijl. Zo ook rond de Altmarkt.
Op de Altmarkt is van de oorspronkelijke bebouwing alleen de Kreuzkirche over. Aan de noordzijde staat het prachtige Kulturpalast uit 1967. Een modern gebouw dat detoneert met de barokke en klassieke gebouwen in zijn omgeving.
Aan de westkant van de Altmarkt richting Seestraße vind je Haus Altmarkt en het voormalige Café Prag. Typische vijftiger jaren DDR-bouw: duur, monumentaal, historiserend en van hoge kwaliteit. Deze bouwstijl zie je ook terug in Poolse en Baltische steden.
Potpourri van klassiek en barok
Van 1950 tot 1955 werd de architectuur in de DDR gemodelleerd naar de dertiger jaren Sovjetleest van de stalinistische architectuur, socialistisch classicisme ofwel ‘Zuckerbäckerstil’. Kenmerken: een eclectische vorm met veel neoklassieke en neobarokke elementen en met zo min mogelijk invloed van de internationale architectuur. De DDR had zijn eigen variant. Die 16 Grundsätze des Städtebaus vormden van 1950 tot 1955 de basis voor de wederopbouw van de DDR. En daarmee sloot de DDR zich aan bij het socialistische blok en wendde zich af van de BRD en het Westen.
Vooral Grundsätze 6 en 14 zijn bepalend geweest voor hoe de Altmarkt eruit is komen te zien. In Grundsatz 6 staat dat het centrum van de stad het politieke middelpunt is, waar de politieke manifestaties en feesten worden gevierd. De Altmarkt was inderdaad het aloude paradeplein van Dresden. De belangrijkste en monumentaalste gebouwen moesten in het centrum komen te staan.
In Grundsatz 14 staat: de architectuur moet qua inhoud democratisch en qua vorm nationaal zijn, en zich baseren op eerdere tradities. Ook dat is aardig gelukt.
Haus Altmarkt en Café Prag zijn gebouwd in zandsteen en pleisterwerk met (korinthische) zuilen, ornamenten, oog voor symmetrie en socialistisch realistische reliëfs: neo-barok op zijn socialistisch. De woonhuizen van zeven verdiepingen hebben een arcadepassage waar winkels en restaurants zijn gevestigd.
Swinging fifties in der DDR
De stadsplanologen van Dresden waren in hun bouwstijl beduidend uitbundiger dan die van andere steden. Dresden was en is een stad van de kunsten, en dat lieten ze zien in dit prestige-object.
De interieurs schijnen uitgesproken swinging fifties te zijn – denk rock’n’roll – met lichtreclames, lichtarchitectuur en ‘swingenden Kurven der 50er und 60er Jahre die äußerst geschmackvoll auf ihre Weise auf die barocken Treppenhauslösungen antworten.’ Ofwel: waar swinging-fiftiesdesign op de trap barok ontmoet.
Ik ben nergens naar binnen geweest, dus geen foto’s. Van de originele interieurs is weinig over. Te laat op waarde geschat…
Arbeiderspaleizen zonder arbeiders
In de passage zijn verschillende reliëfs te zien in socialistisch-realistische stijl. Ze dienen ter verheerlijking van de arbeider, maar de woningen in dit luxe arbeiderspaleis waren – weinig verrassend – niet bestemd voor de arbeiders, maar voor de hoge Pieten van de Partij (SED).
En voor zoiets prestigieus kan natuurlijk maar één iemand de eerste steen leggen: Walter Ulbricht. De secretaris-generaal van de SED, de baas van de DDR.
Reliëfs van de arcadepassage
Reliëfs | Altmarkt | Dresden | Duitsland 
Reliëfs | Altmarkt | Dresden | Duitsland 
Reliëfs | Altmarkt | Dresden | Duitsland 
Reliëfs | Altmarkt | Dresden | Duitsland 
Reliëfs | Altmarkt | Dresden | Duitsland
Snelle feiten Altstadt Westseite
Haus Altmarkt
➜ Bouwjaar 1953-1956
➜ Architect Herbert Schneider
➜ Denkmalschutz
Café Prag (nu: Spielbank)
➜ Bouwjaar 1953-1956
➜ Architect: Johannes. Rascher
➜ Denkmalschutz
Meer lezen
Baubezogene Kunst. DDR – Kunst im öffentlichen Raum 1950 bis 1990
Martin Maleschka
➜ 502 pagina’s
➜ 1000 zwartwitfoto’s
➜ 24,5 x 13,5 cm
➜ 2019
➜ Uitgever: DOM Publishers, Berlijn
➜ ISBN: 9783869225814
➜ Prijs: € 48,00
➜ ★★★★
Begin 2019 kwam Baubezogene Kunst uit, een prachtig plaatjesboek dat een mooi overzicht geeft van ‘Baubezogene Kunst’, kunst op, in of aan gebouwen. De DDR stond vol met dit soort kunstwerken die een politieke boodschap uitdroegen en de socialistische droom uitbeeldden. Veel van deze werken zijn al verdwenen, bevinden zich in slechte staat of staan op de lijst om afgebroken of verwijderd te worden. Maleschka heeft die bedreigde werken in dit boek vastgelegd. Erg mooi, maar het formaat van het boek had wat mij betreft twee keer zo groot gekund.
Oostblog 